AMB likvidlik əmsalının tətbiqi ilə bağlı banklara vaxt verib
Bizim WhatsApp kanalımıza buradan abunə ola bilərsiniz
Ölkənin strateji prioritetlərinə uyğun olaraq bank sektorunun tənzimlənməsi
çərçivəsinin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması və banklarda risklərin
idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsi çərçivəsində Mərkəzi Bank (AMB)
fəaliyyətini davam etdirir.
AMB-dən bildirilib ki, Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin 18.10.2023-cü il tarixli
qərarı ilə “Banklarda likvidlik riskinin idarə edilməsi Qaydası”nın yeni
redaksiyası (Qayda) qəbul edilib.
Qərara əsasən, qayda 01.12.2023-cü il tarixindən qüvvəyə minəcək və həmin
tarixdən 2009-cu ildən qüvvədə olan “Bankların likvidliyinin idarə olunması
haqqında Qaydalar” ləğv edilib:
“Yenilənmiş Qayda beynəlxalq standartların son tələblərini əhatə edir, habelə
əvvəlki qaydadakı tələblərin daha da təkmil formada əks etdirilməsini təmin
edir. Səmərəli bank nəzarəti yanaşmaları formalaşdıran Bazel Komitəsinin
standartları ilə yanaşı xarici nəzarət orqanlarının təcrübəsi, habelə
Beynəlxalq Valyuta Fondunun ekspertlərinin verdiyi tövsiyələr, eləcə də bank
ictimaiyyətli ilə müzakirə zamanı mütərəqqi təkliflər Qaydanın hazırlanması
zamanı nəzərə alınıb.
Qaydada likvidlik riski növü banklarda onun korporativ idarəetmənin və
risklərin idarə edilməsi çərçivəsinin vacib elementi kimi nəzərə alınaraq
likvidlik riski iştahası, siyasəti, daxili qaydaları, likvidlik riskinin
müəyyənləşdirilməsi, qiymətləndirilməsi, monitorinqi və hesabatlığına dair
tələblər təkmilləşdirilib. Cəlb olunmuş vəsait mənbələrinin konsentrasiyasına
dair yeni monitorinq aləti (Herfindal-Hirşman aləti) təqdim edilmiş, ani
likvidlik əmsalı normativinin tərkibi təkmilləşdirilib. Həmçinin, bankın normal
və stress şəraitində ödəniş və hesablaşmalar üzrə yaranan öhdəlikləri vaxtında
icra etmək üçün gündəlik likvidliyin idarə olunmasına dair prinsiplər və
tələblər müəyyən olunub.
Bankda likvidlik mövqeyi proqnozlaşdırılmasının təkmilləşdirilməsi
çərçivəsində Qaydada Bazel III standartlarında təqdim olunan bank
müştərilərinin davranışı ilə əlaqədar tarixi məlumatlara əsaslanan məcmu və
xarici valyutada ayrılıqda Likvidliyin örtülmə əmsalı (LCR) əmsalı normativi
gətirilib. Əmsalın məqsədi bank öz fəaliyyətinin fasiləsiz davam etdirilməsi, o
cümlədən öhdəliklərin tam həcmdə və vaxtında icra edilməsi məqsədilə qısa
müddətli dövrdə (30 gün) stress şəraitində likvidlik üzrə dayanıqlığın təmin
edilməsidir.
Qaydada əmsalın həm xarici valyuta üzrə, həm də məcmu şəkildə tətbiqi nəzərdə
tutulub. Qaydanın qüvvəyə mindiyi tarixdə LCR əmsalı məcmu və xarici valyutada
ayrılıqda 100% və bundan çox olan banklar əmsalın həmin həddən aşağı
düşməməsini təmin etməlidir. LCR əmsalı 100%-dən aşağı olan bankların likvidlik
mövqeyinə kəskin təzyiq yaratmamaq məqsədilə əmsal 18-24 ay müddətində
mərhələli şəkildə tətbiq ediləcəkdir. Əmsal sistem əhəmiyyətli banklar
tərəfindən Qaydanın qüvvəyə mindiyi gündən 18 ay ərzində, digər banklar
tərəfindən isə 24 ay ərzində 100%-ə çatdırılmalıdır. LCR əmsalı 100% həcmində
saxlanılanadək tərkibi təkmilləşdirilmiş mövcud ani likvidlik əmsalının tətbiqi
davam etdiriləcək.
Sözügedən Qaydanın tətbiqi bank sektorunda risk idarəetmə potensialının
gücləndirilməsini, potensial stress şəraitində likvidlik mövqeyinin daha düzgün
proqnozlaşdırılmasını və bununla öz dayanıqlılığının daha effektiv qorunmasını
təmin edəcək”.