Bakı bulvarında batmış gəmi: “Kodor”un şərəfli səyahəti necə bitdi? –
YENİLƏNİB + FOTOREPORTAJ
Bizim WhatsApp kanalımıza buradan abunə ola bilərsiniz
1985-ci ildə “Kapitan Qrantın uşaqları” filmi ekranlara çıxdı. Film bir çox
cəhətdən, o cümlədən mükəmməl aktyor heyəti, məşhur bəstəkar Maksim
Dunayevskinin gözəl musiqisi, möhtəşəm dekorasiya, heyrətamiz dərəcədə gözəl
mənzərə təsvirləri ilə uğur qazandı.
Burada oxucu tamamilə əsaslı sual verə bilər: Filmin Bakıya nə aidiyyəti var?
Filmdə azərbaycanlı aktyorlar iştirak etməyiblər, Bakıda bu filmin bir epizodu
belə çəkilməyib…
Bununla belə, “Kapitan Qrantın uşaqları”nda birbaşa Bakı ilə bağlı olan və
hətta sonunu Bakıda tapan bir gəmi çəkildi. Söhbət “Dunkan” yaxtasının “rolunu
oynayan” məşhur “Kodor” adlı üçdirəkli yelkənli gəmidən gedir.
Tarixinin başlanğıcında şxun birbaşa başqa bir ölkə ilə – Finlandiya ilə
əlaqəli idi, çünki 1947-ci ildə bu ölkədə inşa edilib. Finlər onu İkinci Dünya
Müharibəsindən sonra Finlandiyaya tətbiq edilən təzminatın bir hissəsini ödəmək
üçün SSRİ Hərbi Dəniz Qüvvələri Nazirliyinin sifarişi ilə inşa ediblər.
Göyərtəsinə 44-50 sərnişin və 15 ekipaj üzvünü götürə bilən şxun olduqca böyük
idi – uzunluğu 60 m, eni 9,5 metr.
1950-ci ildə “Kodor” təlim gəmisinə çevrildi. Leninqrad Hərbi Dənizçilik
Məktəbinə mənsub olmaqla o, kursantlarla birlikdə Atlantik okeanının sularında
və on bir dənizdə, əsasən də Baltikyanı sularda üzdü.
Təxminən otuz il istismar edilən “Kodor” 1983-cü ildə Bakı yaxta klubuna
hədiyyə edildi.
Bundan sonra bir neçə dəfə yelkənli su idman festivallarında iştirak etdi.
Sonra isə “Kodor” “Kapitan Qrantın uşaqları” filminin çəkilişləri üçün Bakıdan
aparıldı. Buna qədər o, “Xəzinə adası” və “Arabella, Piratın qızı” (1982)
filmlərində “rol almışdı”.
“Kapitan Qrantın uşaqları”nın çəkilişləri Krımda və Bolqarıstanda aparılıb:
Xəzər dənizində filmin rejissoru Stanislav Qovoruxinə lazım olan gözəllikdə
sahil qayaları yox idi. Bununla belə, azərbaycanlı yazıçı Aleksandr Hakimov
filmdə azərbaycanlıların iştirak etdiyi barədə məlumat əldə edib.
Düzü, onlar aktyorluq etməyiblər. Məsələ burasındadır ki, üçdirəkli şxunu
idarə eləmək asan iş deyil, Bakıda isə bunu bacaran dənizçilər var idi.
Beləliklə, onlar çəkiliş meydançasında “Kodor”u idarə etməyə kömək etdilər.
Filmin çəkilişindən sonra “Kodor” Bakıya qayıtdı və bir də 1986-cı ildə Jül
Vernin “On beş yaşlı kapitan” romanı əsasında çəkilmiş “Piliqrim”in kapitanı”
filminin çəkilişlərində iştirak etmək üçün aparıldı.
Bundan sonra “Kodor” bir daha Bakını tərk etmədi. Şəhərdə hamı ümid edirdi ki,
yelkənli gəmi mütləq Dənizçilik Məktəbinə, yaxud gənc dənizçilər klubuna, ya da
heç olmasa yaxta klublarına veriləcək.
Amma gəmi başqa aqibətlə üzləşdi: Yelkənli gəmi üçün dəhşətli, absurd və
biabırçı tale – üzən balqabağa (ziyalı dili ilə desək – restorana) çevrildi.
Halbuki 80-ci illərin ortalarında “Kodor”la Bakı arxipelaqının adalarına
səyahət təşkil etmək planları var idi…
Ancaq çox keçmədən – 80-ci illərin sonunda, respublika üçün ən çətin dövrlər
gəldi; Bakının köhnə yelkənli gəminin taleyindən çox daha aktual problemləri
var idi.
Hər şey çox kədərli sonluqla nəticələndi: restoran kimi xidmətini davam
etdirən “Kodor” 1999-cu ilin avqustunda yandı. Təsadüfən baş vermiş yanğın da
ola bilərdi, qəsdən törədilən də… Qalıqları isə utilizasiya olundu.
Beləliklə, əvvəlcə balıqçı, sonra təlim gəmisi olan, daha sonra varlığına film
qəhrəmanı kimi davam etdirən “Kodor”un şərəfli səyahəti başa çatdı…
Mənbə: azerhistory.com
12:14
Son illər Xəzər dənizində suyun səviyyəsinin enməsi müşahidə edilir.
Təbii ki, bu cür halın baş verməsi hər kəsi narahat edir.
Xəzərdə suyun çəkilməsindən sonra illər əvvəl batan gəmi qalıqları Bakı
bulvarı sahillərində üzə çıxıb.
Qeyd edək ki, Xəzərin XX əsrdə ən aşağı səviyyəsi 1977-ci ildə qeydə alınıb.
Həmin vaxt dənizin səviyyəsi bugünkündən 70 sm aşağı olub. Bu da son 400 ildə
ən aşağı göstəricidir.
PhotoStock.az suyu çəkilmiş Xəzərdən fotolar lentə alıb:
Daha çox şəkil burada: PhotoStock.az
