Ermənistanda insan alveri 10 dəfə artıb – ARAŞDIRMA + FOTO
Bizim WhatsApp kanalımıza buradan abunə ola bilərsiniz
Ermənistanda insan alveri hallarının sayı 10 dəfə artıb.
Bu barədə “Report” yerli mətbuata istinadən xəbər verir.
Cinayət hallarının sayının artmasını rəsmi statistika da sübut edir.
Ermənistanın Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, 2023-cü ildə
yanvar-avqust aylarında qeydə alınan insan alveri və ya istismarı halları ötən
ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 10 dəfə çoxdur.
Nazirliyin yetkinlik yaşına çatmayanların cinsi toxunulmazlığına və narkotik
vasitələrin ticarəti cinayətlərin araşdırılması İdarəsinin rəis müavini Tiqran
Kirakosyan bildirib ki, 2023-cü ilin 8 ay ərzində ölkənin İstintaq Komitəsi
insan alveri və ya istismarı ilə bağlı 28 cinayət işinə baxıb. 2022-ci ildə
bütün il ərzində İstintaq Komitəsi müstəntiqləri 22 işə baxıb. Müqayisə üçün
qeyd edək ki, 2021-ci ildə bu dövrdə insan alveri ilə bağlı 16 cinayət işi
açılıb ki, bu da 2020-ci illə müqayisədə 60 % çoxdur.
Eyni zamanda qeyd edilir ki, son illər Ermənistanda yetkinlik yaşına
çatmayanların istismar edilməsi halları da artır.
Paytaxt Yerevanın sıx küçələrində qanunla icazə verilməyən və səlahiyyətli
orqanlar tərəfindən nəzarət olunmayan salfetlərin topdan satışı çiçəklənir.
Dəsmal istehlakçıları əsasən bu satış formasını dilənçiliyə alternativ olaraq
təşviq edən və tez-tez təklif olunan məhsul üçün əlavə “cib pulu” qoyan yoldan
keçənlər, sürücülərdir. Ancaq bəzən şübhəli qüvvələr və şəxsiyyətlər “zərərsiz”
görünən pərakəndə ticarətin arxasında gizlənir.
Bu gün səyahət ticarətinin həqiqi faydalananlarından ikisi insan alverində
təqsirləndirilir, onlar həm də uzun müddətli əmək istismarı və həssas insanlara
qarşı sui-istifadə etməkdə günahlandırılır.
“NEWS.am” təxminən üç il yarım ərzində Yerevan ümumi yurisdiksiya Məhkəməsində
insan alveri ilə bağlı cinayət işini araşdırıb və diqqəti cəlb edən
təfərrüatları tapıb. İnsan alveri qurbanlarının həssaslığı, anonimlik,
məxfilik, etik normaları və cinayət işlərinin hələ də qanuni məcburi bir hökm
olmadığını nəzərə alaraq, məqalədəki qurbanların adları dəyişdirilib və
təqsirləndirilən şəxslərin adları baş hərflərlə təqdim olunub.
Qeyd olunur ki, özlərini “sahibkar” elan edənlər həm də insan alverində
ittiham olunurlar
S.M. və V.O. cütlüyü yetkinlik yaşına çatmayan Aşot, Feliks eləcə də zehni
geriliyi və epilepsiyadan əziyyət çəkən Artakın istismarında günahlandırılır.
Məhkəmə işinin sənədlərinə görə, səhhətində ciddi problemləri olan, daimi
yaşayış və iş yeri olmayan Artak uzun müddət sürücülərdən Saryan küçəsində
avtomobillərin park edilməsi üçün pul alıb.
2018-ci ilin noyabr ayında S. M. və V. O. Artaka yaxınlaşaraq, özlərini
Yerevanın Abovyan və Sayat Nova, Puşkin küçələrinin və Maştos prospektinin
kəsişmələrinin “nəzarətçiləri” kimi təqdim ediblər. Bundan sonra oğlana bu
ərazilərdə salfet ticarətini təklif ediblər. Fırıldaqçı sahibkarlar oğlana
gündəlik 15-18 min dram gəlir vəd ediblər və hər gün 4-5 min dram pul ödəməyə
razılaşıblar.
Eyni zamanda, Artakın gündəlik qazancla yaşadığını bilərək, qazandığı puldan
gündəlik madi ehtiyacını ödəyərək ona birlikdə yaşamağı təklif ediblər. 2018-ci
ilin noyabrında Artak mərkəzdə cütlüyün kirayəyə götürdüyü mənzilə köçüb. Bir
müddət belə şəraitdə işlədikdən və gündəlik maaşla yaşadıqdan sonra şəxsi
xərcləri üçün pulunun qalmadığını başa düşən Artak, xərcləri üçün pulun
qalmasını istəyib, lakin cütlük ona (guya kommunal xidmətlər və digər ödənişlər
üçün) 270 000 dram borclu olduğunu söyləyib.
Qeyd edilir ki, borcların mövcudluğundan, habelə cəza təhdidlərindən istifadə
edən cütlük Artakı zorla salfet pərakəndə satışına cəlb edib, bütün gəlirlərini
onun əlindən alıb.
Bundan əlavə, ittihama görə, S. M. və V. Artakı təhdid edərək, mütəmadi olaraq
döyərək onu dilənçiliklə məşğul olmağa məcbur ediblər, bunun müqabilində gündə
əlavə 5 000 dram ödəyiblər. Məhkəməyə göndərilən ittiham aktına görə, Artak
özünü pis hiss etdiyi günlərdə də salfet satıb, onun cibləri yoxlanılıb,
döyülüb.
Başqa epizodda cütlük sosial cəhətdən müdafiəsiz Aşot və Feliksi istismar
etməkdə günahlandırılır. Sonuncular, ittiham aktına görə, ibtidai yaşayış
şəraitini təmin etmək üçün Yerevanın mərkəzində, Abovyan və Sayat Nova
küçələrinin kəsişməsində, Şimal prospektində və digər yerlərdə dilənçiliklə
məşğul olublar.
Məhkəmə cütlüyü azadlığa buraxmaqdan imtina edib, onları uzunmüddətli həbs
cəzası gözləyir
Qeyd olunan insan alveri faktları 2019-cu ildə hüquq-mühafizə orqanlarının
əməkdaşları tərəfindən müəyyən edilib. May ayında ər-arvad Cinayət Məcəlləsinin
iki maddəsi ilə eyni vaxtda ittiham olunublar: bir qrup şəxs tərəfindən
qabaqcadan əlbir olaraq, həyati təhlükəsi olan zorakılıq tətbiq etməklə və ya
tətbiq hədəsi ilə.
Bu cinayət əməllərinin törədilməsinə görə Cinayət Məcəlləsində ayrıca 12
ilədək azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutulub. Ər-arvadın barəsində həbs
qətimkan tədbiri seçilib.
Məhkəməyə ünvanlanan bir məktubda adı çəkilməyən qadın da zorakılığın qurbanı
olduğunu, döyüldüyünü bildirib.
Qeyd edilir ki, Ermənistanda insan alveri qurbanları kifayət qədər qorunmur.
Ölkənin insan alveri məhkəmələrinin təcrübəsini öyrənərkən aydın olur ki, əksər
hallarda insan alveri qurbanları və ya iş şahidləri məhkəmədə istintaq öncəsi
ifadə verməkdən və təqsirləndirilən şəxslərin günahlarını təsdiqləyən
məlumatları təqdim etməkdən imtina edir, çox vaxt onlara qarşı mümkün
repressiyalardan qorxurlar. Bu problem, insan alveri hadisələrinin
qurbanlarının və ya şahidlərinin ibtidai istintaq və məhkəmə zamanı təsirli və
kifayət qədər qorunma almamasıdır.
Ermənistan Prokurorluğunun apardığı araşdırma sübut edir ki, ümumilikdə ölkədə
yetkinlik yaşına çatmayanların, psixi sağlamlıq problemləri olan insanların,
yəni həssas qrupların istismarı halları artıb. Bu hal beynəlxalq səviyyədə
insan alveri ilə mübarizədə müsbət bir tendensiya olaraq qiymətləndirilir, bir
qayda olaraq həmin kateqoriyadakı şəxslərin insan alveri qurbanları kimi tanıya
bilməmələri nəzərə alınır.
