IMF: “Azərbaycan Mərkəzi Bankı hibrid inflyasiya hədəfləmə rejiminə keçməlidir”
Bizim WhatsApp kanalımıza buradan abunə ola bilərsiniz
“Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) pul-kredit siyasəti ilə bağlı mövqeyi
məqbuldur və onu daha da yumşaltmazdan əvvəl ehtiyatlı olmaq tövsiyə olunur”.
Bu barədə Beynəlxalq Valyuta Fondunun (IMF) “IMF-nin yaradılması haqqında”
Sazişinin IV maddəsinə uyğun olaraq fondun Azərbaycan üzrə missiyasının rəhbəri
Anna Bordonun 2023-cü ilin noyabr ayında Bakıda keçirdiyi məsləhətləşmələrin
nəticələrinə dair hesabatında deyilir.
“İnflyasiya hədəf diapazonuna qayıdıb, Mərkəzi Bank 2021-ci ilin ortalarından
2023-cü ilin may ayına qədər 275 bənd həcmində sərtləşdirmədən və ehtiyat
tələblərini artırdıqdan sonra 2023-cü ilin noyabrında faiz dərəcələrini
endirib. Bununla belə, xarici və daxili amillərin yaratdığı inflyasiya riskləri
qalmaqdadır. Beləliklə, növbəti yumşaltmaları nəzərdən keçirməzdən əvvəl
vergi-büdcə siyasətinin sərtləşdirilməsinə, gəlirlərin və əməkhaqqı artımının
yavaşladılmasına, eləcə də ərzaq qiymətlərinə mənfi təsir edəcək xoşagəlməz
şokların olmamasına ehtiyac var”, – IMF-dən bildirilib.
Valyuta Fondunun iqtisadçıları hesab edirlər ki, AMB pul siyasətinin
transmissiya mexanizmini gücləndirməyə davam etməlidir:
“Yeni əməliyyat sisteminin işə salınması və likvidliyin daha da azaldılmasına
yönəlmiş sonrakı səylər alqışlanır və uçot dərəcəsindən banklararası məzənnəyə
keçidin yaxşılaşmasına səbəb olub. Bankların kredit faizlərinə təsirini
gücləndirmək üçün əlavə səylərə ehtiyac var, çünki bu, təkmil proqnozlaşdırma
və kommunikasiya ilə yanaşı, orta və uzunmüddətli perspektivdə daha çox məzənnə
çevikliyi və hibrid inflyasiya hədəfləmə rejimi üçün yol açmağa kömək edəcək”.
Onların fikrincə, pul-kredit siyasətini daha da yumşaltmadan əvvəl son
deflyasiyanın davam etdiyinə əmin olmaq lazımdır:
“İnflyasiya sürətlə azalır və AMB bu yaxınlarda faiz dərəcələrini aşağı salıb.
Amma pul-kredit siyasətinin daha da yumşaldılmasından əvvəl ehtiyatlı olmaq
lazımdır. İnflyasiyanın aşağı düşməsinin əsas hərəkətverici qüvvəsi olan xarici
amillər tez bir zamanda geri dönə bilər. Genişləndirici fiskal siyasət və
dayanıqlı əməkhaqqı və gəlir artımı fonunda daxili tələb təzyiqi güclü olaraq
qalır. Hibrid inflyasiya hədəflənməsinə keçidi sürətləndirmək üçün pul-kredit
siyasətinin transmissiya mexanizminin gücləndirilməsi davam etdirilməlidir”.
IMF-də hesab edirlər ki, ortamüddətli perspektivdə Azərbaycanda inflyasiya
AMB-nin hədəf diapazonunda qalacaq. Yüksək neft qiymətləri ilə dəstəklənən
xarici mövqenin müsbət ticarət balansı və valyuta ehtiyatlarının davamlı
yığılması səbəbindən güclü qalacağı proqnozlaşdırılır.
“Perspektiv üçün risklər ümumilikdə balanslaşdırılmış şəkildə qalır, lakin
xarici qeyri-müəyyənlik yüksəkdir. Ukraynada müharibənin kəskinləşməsi, İsrail
və Qəzzadakı münaqişə karbohidrogenlərin qiymətlərinin və onlara tələbatın
artmasına səbəb ola bilər ki, bu da ixracın və büdcə gəlirlərinin artmasına
səbəb olacaq. Amma bu, ərzaq təhlükəsizliyinin azalması və inflyasiya riskləri
yaradaraq, ərzaq qiymətlərinin artmasına da səbəb ola bilər. Qlobal tənəzzül
Azərbaycanın ticarət şərtlərinə mənfi təsir göstərə bilər və ticarət
tərəfdaşlarının zəif iqtisadiyyatları və daha dərin geoiqtisadi parçalanma ilə
yanaşı, perspektivdə də təsir göstərə bilər. Baza proqnoz üçün daxili risklər
protsiklik fiskal siyasətdən, dövlət müəssisələri tərəfindən yaranan fiskal
risklərdən və kənd təsərrüfatı istehsalına, ərzaq təhlükəsizliyinə və
inflyasiyaya təsir göstərə biləcək ekstremal iqlim hadisələrindən yaranır.
Digər tərəfdən, Ermənistanla sülh sazişi potensial olaraq regionda ticarəti
artıra bilər.
Amma inflyasiya riskləri həm potensial xarici şoklar, həm də güclü daxili
tələbin davam etməsi səbəbindən qalmaqdadır. Perspektiv ilə bağlı risklər
ümumilikdə balanslaşdırılmış, lakin yüksək olaraq qalır və yüksək qeyri-müəyyən
xarici hadisələri əks etdirir”, – hesabatda deyilir.
IMF-nin proqnozlarına görə, 2024-cü ildə ölkədə orta illik inflyasiya 4,7%,
2025-ci ildə 5%, 2026-cı ildə 4,5%, 2027-28-ci illərdə 4% təşkil edəcək.
İstehlak qiymətləri indeksinin (dövrün sonunda) 2024-25-ci illərdə 5%,
2026-28-ci illərdə isə 4% artacağı gözlənilir.
2023-cü ildə Azərbaycanda inflyasiya 8,8% olub. Bu göstərici 2022-ci ildə
13,9% təşkil edib.