Mərhum aktyor Səməndər Rzayevin ad günüdür
Bu gün mərhum aktyor Səməndər Rzayevin ad günüdür.
Səməndər Rzayev 1945-ci ildə Ağsuda dünyaya gəlib. İncəsənət İnstitutunda Rza
Təhmasibin məktəbindən dərs alıb, Sumqayıt Teatrında çalışıb. Amma ömrünün,
yaradıcılığının ən yaddaqalan illərini Akademik Dram Teatrında keçirib.
Səməndər Rzayevin yaradıcılıq yolu çoxşaxəlidir. Burada teatr da var, kino da,
radio da, televiziya da.
Səməndərin səsindəki şirinlik də bu münasibətlərə başqa bir doğmalıq
gətirirdi. Səməndər Rzayev kinoda dublyaj sənətinin korifeylərindən idi. O,
kinostudiyanın dublyaj sexində, demək olar ki, günlərlə filmlərə səsini
yazdırardı. Səməndərin səsi, danışığı bir orkestrin ifa etdiyi simfoniyaya
bərabər idi. Nə qədər ahəngli, nə qədər ürəyə yatımlı danışardı.
Səməndər Rzayevə hətta epizodik rollar təklif olunanda belə, məmnuniyyətlə
razılaşırdı. Deyirdi ki, “kiçik açarla da böyük qapılar açmaq olur”. Elə ki,
səhnədə bu böyük sənətkarın səsi eşidilirdi, bütün zal heyrətə gəlirdi. Bəzən
onun kiçik rolları baş qəhrəmanları belə kölgədə qoyurdu.
“Həyatın dibində”, “Hamlet”, “Yağışdan sonra”, “Sən yanmasan”, “Cehizsiz qız”,
“Qəribə oğlan”, “Dəli yığıncağı…” Bunlar Səməndərin teatrda oynadığı
tamaşaların cüzi bir hissəsidir. Amma onların hər birinə Səməndərin yuxusuz
gecələri, gərgin yaradıcılıq axtarışları, bəzən isə hədsiz əsəbləri sərf
olunmuşdu.
Səməndər Rzayev yaradıcı sənətkar idi. O heç vaxt pyesə doğma kimi baxmazdı.
Özü obraz üçün ştrixlər axtarırdı. Rejissorları da bu “ixtiralar”ın sərfəli
olduğuna inandıra bilirdi.
Kinoya Səməndərin hansı rolla başladığını demək çətindir. Amma onun sənət
dostu, xalq artisti Yaşar Nuri deyir ki, ilk filmi haqqında bir özü bilirdi,
bir də mən… “Uşaqlığın son gecəsi” filminin lap əvvəlində küçədə gəzən iki
milis işçisindən biri Səməndər idi. Amma sonralar o, kinoda da öz sözünü dedi.
Doğrudur, onun aktyorluq potensialı kinomuzda yetərincə istifadə olunmasa da,
bir sıra yaddaqalan obrazları – Səməndərli anları kino tariximizə köçürüb.
“Çarvadarların izi ilə” filmində Səməndər elə Səməndəri oynayırdı. Bu filmin
əsasında İlyas Əfəndiyevin “Körpüsalanlar” əsəri durur. Səməndər filmin çox da
böyük olmayan surətlərindən biridir. Amma nəzərə çarpan, yadda qalan obrazdır.
“Nəsimi”də isə rejissor Həsən Seyidbəyli ona Şirvanşah İbrahimin rolunu
tapşırmışdı. Bu, aktyor üçün böyük məsuliyyət idi. Doğrudan da, Azərbaycanın
tarixində danılmaz xidmətləri olan Şirvanşah İbrahimi ekranda yaratmaq
aktyordan əsl mənada yüksək sənətkarlıq tələb edirdi. Film ekrana çıxanda
çoxları təəccüb hissi keçirdi. Səməndər obrazı elə özününküləşdirmişdi ki,
qarşında tarixi şəxsiyyət İbrahim şahın dayandığına səmimiliklə inanırsan.
Səməndər Rzayev çox vaxt filmlərdən imtina edirdi. Çünki çox məşğul idi.
Teatrda işləyirdi. Televiziya filmlərində, tamaşalarında oynayırdı, “Bulaq”
verilişinin isə daimi aparıcılarından idi. Şakir Şəkəroviç (“Evləri köndələn
yar”) hər dəfə televiziya ekranında görünəndə qəlbimizdə sevinc dolu bir dünya
yaranır. Bazar günü axşamlar evə tələsirdik ki, “Bulaq” verilişində bu böyük
sənətkarın bulaq kimi təmiz və şəffaf səsini dinləyək.
Və günlərin birində “Həyatın dibində” tamaşasına xəstə vəziyyətdə gəlmişdi.
Xəstəxanada idi. Buna baxmayaraq, pərəstişkarlarını nigaran qoymaq istəməmişdi.
Həmin axşam Səməndər teatrda ən ağır və ən çətin gününü yaşayırdı. Bu soyuq
səhnədə xəstə aktyorun son oyunu idi.
S.Rzayev 27 mart 1986-cı ildə Bakı şəhərində vəfat edib. Yasamal
qəbiristanlığında dəfn olunub.