Yevgeni Şmidt: “Almaniyanın indi öz xarici siyasəti yoxdur” – BUNDESTAQ ÜZVÜ
ilə MÜSAHİBƏ
Bizim WhatsApp kanalımıza buradan abunə ola bilərsiniz
Almaniyada partiya rənglərinə görə “İşıqfor” adlandırılan hakim koalisiyanın
reytinqləri düşməkdə davam edir. Beləliklə, indi Olaf Şoltsun “Sosial Demokrat
Partiyası”na 17%, “Yaşıllara” 14%, “Azad Demokrat Partiyası”na 6% səs verilib.
Bunu “Insa” İnstitutunun “Bild am Sonntag” qəzeti üçün apardığı araşdırma sübut
edir. “İşıqfor”a daxil olan partiyalara ayrı-ayrılıqda nəzər salsaq, onların
çoxdan müxalif siyasi qüvvələrə uduzduqlarını görürük. Onların arasında ən
populyarları 27 faizlə dəstəklənən “Xristian Demokrat İttifaqı” və 22,5%-lə
“Almaniya üçün alternativ” olub.
Hakim koalisiyanın reytinqinin aşağı düşməsinin bir çox səbəbi var. Onlardan
biri də ölkənin xarici siyasətidir. Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena
Berbokun Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması və Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi
rayonundakı vəziyyətlə bağlı Almaniyanın xarici işlər nazirinin tam
məlumatsızlığını göstərən bu yaxınlarda verdiyi təəccüblü bəyanatları
Azərbaycanda yaxşı xatırlayırlar.Cixisyolu.com bu və digər mövzuları alman siyasətçi,
“Almaniya üçün Alternativ” (“Alternative für Deutschland”, AfD) partiyasından
Bundestaqın (Almaniya Federativ Respublikası Federal Məclisi) üzvüYevgeni
Şmidtlə danışıb.
– Gəlin, sizin “Almaniya üçün Alternativ” partiyasının Almaniyada ikinci ən
populyar partiya olduğunu üzə çıxaran sosioloji araşdırmanın nəticələrindən
başlayaq…
– Daha çox deyə bilərəm. Əgər XDİ-XSİ koalisiyasını (“Xristian Demokrat
İttifaqı” və “Xristian Sosial İttifaqı”) iki fərqli partiyaya ayırsaq, o zaman
“Almaniya üçün Alternativ” birinci yerə çıxacaq.
– Bu gözlənilməz nəticədir? Mən AfD-nin ultrasağçı partiya adlandırıldığı bir
çox paylaşımlar görmüşəm, amma şərhçilər populyarlığın bu qədər artmasına
təəccüblənirlər…
– Əslində, biz nə ultrasağçı, nə də başqa “ultra” partiyayıq. Sadəcə olaraq,
vaxtilə hakim elita Almaniyanın siyasi spektrində başqa bir qüvvənin meydana
gəlməsini istəmirdi. Ona görə də bizi təcrid etmək üçün hər cür səy göstərdilər
və indi də çalışırlar. Buna nail olmaq üçün bizə yarlıq vurmaqdan istifadə
edirlər. Guya “Almaniya üçün Alternativ” radikallardır, onlarla heç bir iş
görmək olmaz. Amma əslində həm proqramımızda, həm də bəyanatlarımızda radikal
heç nə yoxdur. Bəli, biz mühafizəkar partiyayıq və bununla mübahisə etmirik.
AfD ənənəvi dəyərləri ifadə edir. Hakim siyasi siniflərin və onların
nəzarətində olan medianın ağzında olan mühafizəkarlığımız bir növ sağ
ekstremizmə və s.-yə mutasiyaya uğrayır. Təəccüblənirlər, çünki partiyamızı
gözdən salmaq üçün bu qədər zəhmət və pul xərclənib.
Lakin bütün bu cəhdlər nəticə vermədi. AfD nəinki belə böyük təzyiqə tab
gətirə bilib, həm də yüksək populyarlıq qazanır. Bunu Bavariya və Hessendə
keçirilən son seçki göstərdi, ictimai rəy sorğuları da bunu sübut etdi. Hakim
elita isə bu tendensiya ilə bağlı heç nə edə bilməz. Yeganə variant Sara
Vaqenknext (alman siyasətçisi, Bundestaqın deputatı – red.) adı altında yeni
siyasi layihəyə start verməkdir. Ümid edirlər ki, seçicilərimizdən bir neçəsi
xanım Vaqenknextə tərəf yönələcək.
– Mətbuatda gedən yazılardan belə bir təəssürat yaranır ki, Almaniya daxilində
vəziyyət kifayət qədər gərgindir. Almaniyada millətlərarası vəziyyətin
gərginləşməsi ilə bağlı çoxlu məlumatlar var. Nəzərdə tutulan nədir?
– ABŞ-li milyarder və “SpaceX”in qurucusu İlon Maskın “X” sosial şəbəkəsində
dərc etdirdiyi son paylaşımlarından yəqin ki, xəbəriniz var. O hesab edir ki,
mövcud tendensiyalarla Avropa yaxın gələcəkdə vətəndaş müharibəsi ilə üzləşə
bilər. Daha doğrusu, uzun müddətdir bizim xəbərdarlıq etdiyimiz şeyi dedi.
Qeyri-inteqrasiyalı əhalinin ölkəyə belə kütləvi şəkildə daxil olması ilə
sosial gərginlik qaçılmazdır.
Əgər ölkəyə alman, qərb dəyərlərini qəbul etmək istəməyən milyonlarla insan
gəlsə, təbii ki, bu, müəyyən gərginliyə səbəb olacaq ki, bu da indi aydın
görünür. Suriya böhranı zamanı da bu, özünü büruzə verdi. İnsanları
yerləşdirmək üçün yer yoxdur (və ölkəyə bir milyon ukraynalı da gəlib); onların
əksəriyyəti dövlətin təminatındadırlar. Ölkədə vergilər həddindən artıq çoxdur
və boş mənzil tapmaq sadəcə mümkün deyil. Buna inflyasiya, sənaye istehsalının
və bütövlükdə iqtisadiyyatın aşağı düşməsi əlavə olunur və işsizlik səviyyəsi
rekordlar qırır. Bütün bunlar sosial sferada, o cümlədən etnik qruplar arasında
münasibətlərin kəskinləşməsinə də təsir edir.
Artıq bizdə miqrantlar arasında toqquşmalar – sünnilər şiələrə qarşı, şiələr
sünnilərə qarşı çıxması, radikalların yəhudilərə hücumları və s. az deyil.
Bütün bunlar Almaniyanı yaşamaq üçün ən əlverişli ölkə etmir.
– Almaniyanın qeyri-müəyyən xarici siyasəti haqqında nə deyə bilərsiniz? Bu,
hakim koalisiyanın reytinqinə təsir edirmi? Almaniya hansı kursu izləyir?
Kənardan bunu başa düşmək tamamilə mümkünsüzdür.
– Almaniyanın xarici siyasəti o qədər də qeyri-müəyyən deyil. O, həddindən
artıq ideolojidir. Ölkənin maraqları bir kənara atılır. Gündəmin əvvəlinə
Avroatlantik strukturlara, LGBT icmasının “normaları” və s. boyun əymək
ideologiyası qoyulur. Təsəvvür edin ki, Almaniya Xarici İşlər Nazirliyinin
rəhbəri Annalena Berbok, məsələn, hansısa müsəlman ölkəsinə gedir, orada bu cür
“dəyərlər” xoş qarşılanmır, amma səfər zamanı o, açıq şəkildə onları yeritməyə
başlayır, sonra isə feminist siyasəti, cinsi azlıqların hüquqlarını da bura
əlavə edir. Təbii ki, bu, başqa dövlətlərdə anlaşılmazlıq və hətta Almaniyada
da qıcıq doğurur. Amma Berbok daş siması ilə bu gündəmlə dünyanı dolaşmağa
davam edir.
Xarici siyasət idarəmizin başında diplomatiyadan çox uzaq olan, özünü
qab-qacaq dükanında fil kimi aparan bir adam dayanır. O, elə səhvlərə yol verir
ki, hətta kansler Olaf Şolts belə həmin səhvlərə görə özünü təmizə çıxarmalı
olur.
– Azərbaycanda xanım Berbokun Cənubi Qafqazdakı vəziyyəti, ümumiyyətlə,
anlamadığını, hətta məlumatı olmadığını göstərən açıqlamaları yaxşı
xatırlayırlar…
– … Almaniya Xarici İşlər Nazirliyininin rəhbərinin, ümumiyyətlə, heç nədən
başı çıxmır. O, baş verənlərin mahiyyətini dərk etmədən təkəbbürlü siyasət
yürüdür, lakin özünü hansısa qlobal gündəmin əsas halqası hesab edir, geridə
qalmış xalqlara “demokratiya məşəli” apardığını düşünür. Təbii ki, ətrafdakı
insanlar onu qəbul etməyəcək.
– İndi gəlin Almaniya və Fransanın xarici siyasətindən danışaq. Onların
siyasəti, Cənubi Qafqaz da daxil olmaqla, nə dərəcədə üst-üstə düşür? Belə bir
hiss var ki, Almaniya Fransanın təsiri altındadır və Paris Azərbaycanda
vicdanlı neytral nöqtə hesab edilmir və ümumiyyətlə də, Ermənistan-Azərbaycan
nizamlanması məsələsində vasitəçi kimi görünmür.
– Almaniyanın indiki hakimiyyətin dövründə, ümumiyyətlə, öz xarici siyasəti
yoxdur. Almaniya öz xarici siyasət maraqlarından əl çəkib və başqa ölkələrin
ardınca gedir. Ona görə də Almaniyanın gah bu, gah da başqa dövlətin
siyasətinin ardınca getməsi təəccüblü deyil.
– Bütün bunlar nəyə gətirib çıxaracaq? Hakim koalisiyanın növbəti Bundestaq
seçkisində şansı varmı?
– İki ildən sonra Bundestaqa seçki keçiriləcək. Bundan əvvəl Almaniyanın şərq
ştatlarının parlamentlərinə seçki olacaq ki, onlarda hakim koalisiyanın rədd
edilməsi maksimum həddə çatır. Orada bizim “Almaniya üçün Alternativ”
partiyamız əyalət hökumətlərini formalaşdıranda orada da variant mümkün olacaq.
Hakim koalisiyanın Bundestaq seçkisi üçün heç bir perspektivi yoxdur. Onların
heç bir planı, strategiyası yoxdur. Bir müddət sonra bu koalisiya dağılsa, mən
təəccüblənmərəm, çünki çoxlu daxili ziddiyyətlər var.
Nair Əliyev